Twoje zdrowie i Europa
25
Rozporządzenie REACH jest rewolucyjne
przede wszystkim dlatego, że nakłada na
przemysł chemiczny odpowiedzialność za
produkowane i używane substancje chemicz-
ne. Dziś to producent czy importer substancji
chemicznych ma obowiązek przedstawić ad-
ministracji ocenę ryzyka tejże substancji dla
zdrowia ludzkiego i dla środowiska, zanim
zostaną one wprowadzone na rynek. Taka
zasada wydaje się być prosta i logiczna, ale
jednak wcześniej to instytucje publiczne od-
powiedzialne były za szeroko zakrojoną oce-
nę ryzyka, co okazało się być bardzo czaso-
i pracochłonne oraz nieefektywne.
Wszystkie chemikalia produkowane lub
wprowadzane na rynek europejski powy-
żej 1 tony na rok muszą być zarejestrowane
w Europejskiej Agencji Chemikaliów (ECHA).
Szacuje się, że obowiązkiem rejestracji jest
objętych ok. 30 tysięcy substancji chemicz-
nych. ECHA ocenia rejestrację, a w przypadku
braku dostatecznych informacji dotyczących
wpływu tych substancji na zdrowie lub śro-
dowisko może zażądać od podmiotów go-
spodarczych dodatkowych informacji.
Wśród substancji chemicznych istnieje
grupa szczególnie niebezpieczna dla zdrowia
i środowiska. Są to substancje rakotwórcze,
oddziałujące negatywnie na płodność i roz-
wój prenatalny, zakłócające gospodarkę
hormonalną, a także substancje posiadające
zdolność odkładania się w tkankach organi-
zmów i kumulacji w łańcuchach pokarmo-
wych. Wobec takich substancji stosowany
jest system zezwoleń, oparty na konkretnych
wnioskach użytkowników i połączony ze
1 REACH (ang.
Registration,
Evaluation and
Authorisation
of Chemicals) –
Rozporządzenie
Nr 1907/2006
Parlamentu
Europejskiego i Rady
z dnia 18 grudnia 2006
roku w sprawie
rejestracji, oceny,
udzielania zezwoleń
i stosowanych
ograniczeń w zakresie
chemikaliów.
Źródło:
•
testy krwi wskazujące na występowanie
w ludzkim ciele substancji pochodzenia
syntetycznego,
•
rosnąca ilość alergii, zachorowań na raka
i astmę,
•
zmniejszająca się płodność młodych Eu-
ropejczyków oraz bezpłodność,
•
zmniejszająca się ilość gatunków roślin
i zwierząt,
•
katastrofy w zakładach przemysłowych
(takich, jak w Seveso we Włoszech czy
w Bhopal w Indiach), przynoszące dru-
zgocące skutki dla ludności pracującej
i mieszkającej w pobliżu tych zakładów
oraz dla otaczającego środowiska.
Dla wielu z tych zagrożeń możliwe było
wskazanie bezpośredniej przyczyny. Często
to chemikalia. Niechlubne przykłady, takie
jak używanie rakotwórczego azbestu lub nie-
bezpiecznego dla środowiska DDT w rolnic-
twie, były nauczką i sygnałem do zmian. To
pozwoli nam poznać właściwości substancji,
które wytwarzamy i których używamy, zanim
będzie za późno.
Konieczne stało się wypracowanie nowe-
go podejście do wyzwań, jakie niosą szybki
rozwój i coraz powszechniejsze używanie
nie do końca zbadanych substancji chemicz-
nych. Najlepszym narzędziem okazało się
ustawodawstwo europejskie. Tylko dzięki
wspólnemu podejściu do globalnego wyzwa-
nia, które dotyczy wszystkich mieszkańców
Unii Europejskiej, udało się stworzyć nowe
rewolucyjne rozporządzenie dotyczące che-
mikaliów – REACH
1
.
